28 Şubat 2023’teki Tempe felaketinden birkaç ay sonra, Yunanistan Hava ve Demiryolu Kazaları Araştırma Kurumu’nda (HARSIA) demiryolu güvenliği departmanının başına geçtiğinde, ulusal örgütün kalemleri bile yoktu.

28 Şubat 2023’teki Tempe felaketinden birkaç ay sonra, Yunanistan Hava ve Demiryolu Kazaları Araştırma Kurumu’nda (HARSIA) demiryolu güvenliği departmanının başına geçtiğinde, ulusal örgütün kalemleri bile yoktu.

Şimdi, kurumun ölümcül kazayla ilgili bomba raporunu yayınlamasından sadece birkaç gün sonra, Christos Papadimitriou ekibinin temel bulgularından ve soruşturmanın yürütüldüğü koşullardan bahsediyor.

2023 sonbaharında HARSIA’nın fiili şefi olduğunuzda HARSIA hangi durumdaydı?

İşe başladığım ilk gün ağlamak istedim. Isıtma ve asansörün çalışmadığı, kalem ve bilgisayarların olmadığı, çalışanlarına aylardır maaş ödenmediği için boş olan bir kuruma girdim.

Bu engelleri nasıl aştınız ve Tempe kazasını araştırmaya nasıl başladınız?

Avrupa Birliği Demiryolları Ajansı’na (ERA) ulaştım ve bir güvenlik ağı buldum. Gerçek şu ki, kendisiyle görüştüğümde bakan [Christos Staikouras] aynı dalga boyundaydı ve Avrupa Komisyonu’yla [ulaştırma] zaten konuşmuştu. ERA’nın adamları Yunanistan’a geldiğinde, elbette, acınası durumumuzu gizlemek zorunda kaldım.

Karşılaştığınız durum sizi yıldırdı mı?

Yokuş yukarı bir mücadeleydi. Herkes bir iz bırakır ve siz bunu kalıcı kılmaya çalışırsınız. Kendime şunu sordum: “Durumu bilmeyen biri, hiçbir şey yapmadığımı veya bir soruşturmayı yürütmek için üç yıl harcadığımı görürse ne düşünür?” “O ​​bir uşak” veya “Hükümet onu atadı çünkü raporun çıkmasını istemiyor” veya “Sadece maaş için orada” derlerdi. Bu engeli aşmak benim için bir yükümlülüktü.

‘OSE, eski ekipmanlarla çalışıyor, tamir etmeyi veya yükseltmeyi göze alamayacağı ekipmanlarla… Bu, bir arabanız olmasına ve yıllık bakım için paranızın olmamasına benziyor – sadece bozulmasını bekliyorsunuz’

Tempe kazası neden oldu?

Yunanistan’ın demiryolları terk edildi. Demiryoluna gerekli parayı yatırmamak bir politika meselesiydi. Avrupa’da demiryollarının kilometre başına en düşük yatırımına sahibiz. Bu arada, OSE [Yunan Demiryolları Örgütü] 2012’ye kadar ihtiyaç duyduğundan daha fazla çalışana sahipti. Yerleşik bir zihniyete sahip eski kafalılarla doluydu. Sonra kemer sıkma programları geldi – 2010, 2011 ve 2012’de – ve OSE ihtiyaç duyduğu personelin sadece %30’uyla kaldı.

OSE ve tren işletmecisi Hellenic Train’de çalışanlar herhangi bir performans değerlendirmesine tabi tutuluyor mu?

İyi iş çıkaranlar için hiçbir denetim, değerlendirme, disiplin önlemleri ve ödül sistemi yoktu. OSE aslında oldukça açık bir şekilde, “Kimseyi disiplin altına alma lüksümüz yoktu, çünkü eleman eksiğimiz olurdu; yeterli sayıda istasyon müdürümüz yoktu.” dedi. Hellenic Train’e gelince, sürücüler söz konusu olduğunda bir tür sendikal zihniyet vardı, personeli sorumlu tutmanın kötü olduğu fikri.

Avrupa Demiryolu Trafik Yönetim Sistemi’nin (ERTMS) kurulumuna ilişkin 717 sayılı Sözleşme’nin uygulanmasındaki gecikmeler çarpışmaya katkıda bulundu mu?

Söylemeye gerek yok, eğer Sözleşme 717 tamamlanmış olsaydı, kaza büyük ihtimalle gerçekleşmezdi. Ama söyleyebileceğimiz tek şey bu. Suçlular ve nedensel bağlantılar hakkında konuşamayız.

Peki Yunanistan demiryollarının bu içler acısı durumundan kim sorumlu?

Ben bir politikacı değilim, bu yüzden hatanın yaygın olduğunu söyleyebilirim – ancak bu hiçbir hata olmadığı anlamına gelmez. Geçtiğimiz birkaç on yılın tüm hükümetleri, yapmaları gerekeni yapmadıkları için suçludur.

23 Şubat 2003’te demiryolu ağı teknik olarak ne durumdaydı?

OSE, bir şey bozulmadığı sürece tamir edemeyeceği veya yükseltemeyeceği eski ekipmanlarla çalışıyor. Raylardan ve demiryolu araçlarından, bakımdan bahsediyorum. Bu, bir arabanız olmasına ve yıllık bakım için paranızın olmamasına benziyor – sadece bozulmasını bekliyorsunuz. OSE’nin yaptığı tam olarak bu. Ve Atina ile Selanik arasında bir ağımız ve hattımız var, o geceyle ilgili olarak, güneye giden hatta giren ve durmayan bir trenden bahsediyoruz. Evet, güneye giden hatta girdi çünkü Lamia’dan Larissa’ya giden kuzeye giden hat bir önceki geceden beri arızalıydı. Ve Katerini’den güneye giden hatta, Platy’den Larissa’ya giden bölüm de akşam 9.30’a kadar arızalıydı. Sürücüleri neyin ne olduğunu sürekli bilmez halde bırakan günlük sorunlardan ve arızalardan bahsediyoruz.

O gece yapılan hatalar nelerdi? Raporun sunumunda bunlardan bahsettiniz, ancak bazılarını tekrar gözden geçirelim.

[Larissa] istasyon şefi deneyimsizdi, yaş açısından değil ama rolü açısından; sadece bir aydır eğitim alamamıştı. Yarım saat önce Selanik’ten gelen bir banliyö treniyle ilgili bir hata yapmış ve treni yanlış rayına yönlendirmişti. Sürücü hatasını fark etti ve telsizden onu azarladı. İstasyon şefi hatasını gördü ve amirine ne olacağını sordu. Amir, Hellenic Train’e bir olay raporu tutmaları gerektiğini söyledi. Bu yüzden istasyon şefi endişelendi ve 118 A/B şalterlerini “ana” konuma getirmeyi unuttu ve yolcu trenini güneye giden rayına yönlendirdi. Sürücü emri [protokol gereği] teyit etmedi ve beklendiği gibi yanlış konumlandırılmış şalterlerin önünde durmadı.

Genel Trafik Yönetmeliği neden uygulanmadı? İstasyon şefinin aksine şoför deneyimliydi.

O, çok. Ama tren 45 geç saate kadar çalışıyordu ve gece vaktiydi; acelesi vardı, bilmiyorum. Yaygın iletişim kültürü öyleydi ki, siparişler genellikle onaylanmıyordu.

Peki ya çarpışmadan sonra kaza mahallinin ele alınması? Sahnenin bütünlüğünün bozulmasından kim sorumlu?

Aslında bu deneyimsizlikten kaynaklanıyordu; daha önce benzer bir durumla karşılaşmamışlardı.

Kimi kastediyorsun?

İlk müdahale ekipleri. İtfaiye ve polis memurları, hatta yargı görevlileri. Bir tren kazası durumunda ne yapacaklarını bilmiyorlardı. Deneyimsizlik yüzünden çok fazla hata yapıldığına inanıyorum.

Ne tür hatalar?

Enkazın bir kısmını sağ kalanları aramak için hemen taşıma görevinden sonra, adli soruşturmacıların işlerini yapabilmeleri için alan bozulmadan bırakılmalıydı. Enkazı alıp çok uzağa taşıdığınızda, yol boyunca çok şey kaybolabilir. Erietta [kurbanlardan biri olan Molcho] gibi biri bulunamadığı ve sadece parçaları aylar sonra bulunduğunda, bu bir trajedidir. Tüm bunların koordineli bir planın parçası olduğunu düşündürecek hiçbir şey bulamadık. Tam tersine; bence bu, hiçbir şeyin olması gerektiği gibi çalışmadığı Yunan kamu yönetimi ve devletinin oldukça iyi bir yansımasıydı. Bence herkes az çok yapılması gerektiğini düşündüğü şeyi yapıyordu.

HARSIA’nın çarpışma sonrası patlamaya ilişkin bulguları nelerdir?

En olası senaryo, beyan edilenler arasında olmayan yaklaşık 2,5 ton tanımlanamayan yanıcı malzemenin varlığını içeriyor. Bu bulguyu Demokritos [Yunanistan Ulusal Bilimsel Araştırma Merkezi] veya yurtdışındaki bir üniversite ile doğrulamaya karar verdik.

Sorunlar giderilinceye kadar demir yolu kapatılmalı mıydı?

En kolay çözüm bu olurdu; kapatmak ve işi güvenli bir şekilde halletmek. Ancak ülkeye çok para ve prestij kaybettirirdi.

Tempe kazasından önce Atina-Selanik seferlerinin 3,5 saate çıkarılacağı yönündeki açıklamaları nasıl yorumluyorsunuz?

Gerçekle çelişiyordu. OSE hız sınırını saatte 160 kilometreye ayarladığında, şebekenin durumunu dikkate almalıydı; almadı. Güvenlik sistemleri yerinde olmadığı, uzaktan kumanda ve sinyal sistemleri çalışmadığı için sınır çok daha düşük olmalıydı.

Bunu yapan Hellenic Train miydi?

Soruşturmamıza başladığımızda, ilgili komitede çok akıllı bir OSE çalışanı vardı, artık aramızda olmayan bir makine mühendisi olan Ioannis Chrysakis. Bize çok yardımcı oldu. Düzenleme el kitabının yazarlarından biriydi ve bana, gizlice, sinyalizasyon sistemlerinin olmaması nedeniyle hız sınırının 80 km/s olması gerektiğini önerdiğini söyledi. “Bu bizi kapatacak,” denildi.

Kim tarafından?

O dönemde OSE yönetimi tarafından.

Bu soruşturmanın sizin üzerinizdeki kişisel etkisi ne oldu?

Dürüst olmak gerekirse, buruk bir tat bıraktı, çünkü 2025 yılında bazı şeylerin hala aynı olduğunu, kaderlerine terk edildiğini, olması gerektiği gibi olmadığını fark ettim. Ayrıca, bir numara olması gereken güvenliğin, demir yolu hizmetiyle ilgili herkes için en önemli öncelik olmadığını da fark ettim.

Soruşturmaya müdahaleler ya da siyasi baskılar oldu mu?

Bunu beklemediğimi kabul ediyorum ama hayır, hiç beklemiyordum. Göreve geldiğimde yaptığım ilk şey, herhangi bir baskıyla karşılaşırsam sunmaya hazır olduğum istifa dilekçemi hazırlamaktı. Çünkü herhangi bir baskıya maruz kalırsam, kurbanların aileleriyle yüzleşmek ve bir şey gizlediğimi bilmek zorunda kalacaktım. Söyleyeceklerim hükümet lehine veya aleyhine olsun, hiçbir şeyi saklamaya niyetim yoktu.