Yunanistan’ın reform çalışmalarının yarısı tamamlandı. Herkül ünlü bir şekilde 12 işçiyi tamamladı. Bugünün Yunanistan’ı, görevlerini yarılamış bir mitolojik kahramana benziyor. Ülke, borç krizinden sonra kendini yeniden inşa etmek için çok iş yaptı, ancak yine de işi bitirmesi gerekiyor.
Yunanistan’ın büyük cari hesap açığı ve ülke içindeki yolsuzluk, bir yatırım yeri olarak çekiciliğini baltalıyor. Ancak Kyriakos Miçotakis’in yeniden başbakan seçilmesi durumunda tasarrufları artırmak ve hukukun üstünlüğünü iyileştirmek için gerekeni yapacağı kesin değil.
Yunanistan, on yıl önce tek para birimini çökertmekle tehdit eden euro bölgesinin artık sorunlu çocuğu değil. Yatırımcılar, Mitsotakis’in merkez sağ Yeni Demokrasi partisinin 25 Haziran’da yapılacak ikinci tur seçimlerde genel çoğunluğu kazanması konusunda hevesli. On yıllık Yunan devlet tahvilleri yalnızca %3,7, yalnızca 1,4 puan daha fazla getiri sağlıyor. eşdeğer Alman borcundan daha fazla.
Mesele daha ziyade, Yunanistan’ın potansiyelini gerçekleştirmesi için ihtiyaç duyduğu miktarlarda yatırımı çekip çekemeyeceğidir. Bu, kolay olmayacak reformları gerektirecektir.
Mitsotakis, haklı olarak yatırım çekmek ve hükümetin dijitalleşmesini ilerletmekle anılsa da, ülkenin diğer sorunlarının üstesinden gelmek için pek bir şey yapmadı. Vergi kaçakçılığı hâlâ çok yaygın ve adalet sistemi zayıf.
Dahası, Miçotakis, Yunan siyasetçilerin, gazetecilerin ve diğer önde gelen kişilerin telefonlarının neden Predator adlı casus yazılımla dinlendiğini araştırma konusunda çok az istek gösterdi. Miçotakis, hükümetinin işin içinde olmadığını söylüyor.
Yunan ekonomisinin Covid-19 salgınından sonra çoğu Avrupa Birliği ülkesinden daha hızlı bir toparlanma yaşadığı ve son iki yılda kümülatif olarak %15 büyüdüğü doğrudur. Ancak bu kısmen, ülkenin Uluslararası Para Fonu ve AB’nin üç borç kurtarma paketinin bedeli olarak dayattığı reformlardan yararlanıyor olmasından kaynaklanıyor.
Büyüme de güçlü oldu çünkü Mitsotakis son yıllarda çeşitli yardımlara büyük meblağlar aktardı. Örneğin, Bruegel düşünce kuruluşuna göre tüketicileri ve firmaları enerji krizinden korumaya yönelik finansman, GSYİH’nın %5,2’si ile AB’deki en yüksek fonlardan biri olmuştur. Hükümetin mali açığı geçen yıl GSYİH’nın yalnızca %2,3’ü iken, borç yıllık üretimin %171’i gibi göz kamaştırıcı bir seviyeye geriledi. Bu, vergi gelirini ve nominal GSYİH’yı artıran enflasyonun sonucuydu.
Her durumda, kolay ribaund bitti. Şu andan itibaren, ekonominin temel kapasitesi de hızlı bir şekilde genişlemediği sürece, yüksek büyüme ya enflasyonu körükleyecek ya da ithalatı çekecektir.
Aşil topuğu
Yunanistan’ın cari işlemler açığı geçen yıl GSYİH’nın %9,7’si kadardı. Ülkenin merkez bankası Yunanistan Bankası’na göre, enerji fiyatlarındaki artış bunun yaklaşık %40’ını oluşturuyor. Ancak bu yine de temel açığın yaklaşık %6 olduğu anlamına geliyor.
Yunanistan yine imkanlarının ötesinde yaşıyor. Bu sefer, borcunu hızlı bir şekilde tüketen özel sektör. Tüketim, milli gelirin %67’si, AB ortalaması ise %50’dir.
Dahası, bu önlem Miçotakis’in başbakan olduğu ilk döneminde genişlemiş olsa da, yatırım hala milli gelirin yalnızca %14’ü. En parlak umutlardan biri, ikinci döneminde yatırımın AB ortalaması olan %23’e yaklaşarak ülkenin uzun vadeli büyüme beklentilerini desteklemesidir. Merkez bankası, çeşitli AB fonlarının 2026 yılına kadar toplamda yaklaşık 70 milyar avro enjekte ederek büyük katkı sağlamasını bekliyor.
Ancak uzun vadede ülke daha fazla tasarruf etmedikçe çok daha yüksek bir yatırım oranını sürdüremeyecek. Aksi takdirde Yunanistan yüksek cari açık vermeye devam edecek. Bu, daha yüksek faiz oranları ve gergin küresel bankalar dünyasında riskli olabilir.
Mitsotakis sorunu çözebilir. Başlangıç olarak, devlet yardımına en çok ihtiyaç duyanlara odaklanarak halkı yardımlardan vazgeçirebilirdi. Ayrıca, sadece serbest meslek sahipleri tarafından değil, aynı zamanda iyi bağlantıları olan oligarklar tarafından da vergi kaçakçılığına karşı daha sıkı önlemler alabilirdi. Ancak bu özel görevi yerine getirip getirmeyeceği belli değil. Ne de olsa, görevdeki ilk döneminde büyük vergi kaçakçılarına af anlamına gelen bir şey verdi.
Reformlar, özel sektörün harcamak zorunda olduğu miktarı azaltacaktır. Ayrıca bütçe açığını da ortadan kaldırarak hükümetin borcu milli gelire oranı olarak düşürmeye devam etmesini sağlayacaklardı. İyi tasarlanmış vergi ve yardım reformları, ülkenin şu anda %12 olan işsizlik oranını bile düşürebilir ve böylece üretken potansiyelini artırabilir. Tüm bunlar, Yunanistan veya dünya ekonomisi önümüzdeki yıllarda daha fazla şok yaşarsa bir tampon görevi görecek.
Augean ahırları
Miçotakis, reformları sürdürmek için büyük bir çoğunluğa ihtiyacı olduğunu söylüyor. Ana odak noktası, “hukukun üstünlüğü” bayrağı altına giren bir dizi sorun olmalıdır: gayri resmi ekonomi, casus yazılım skandalı, yolsuzluk ve adalet sistemiyle ilgili sorunlar.
Yunanistan, geçen yıl Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün Yolsuzluk Algıları Endeksi’nde 51. sırada yer aldı. Bu, Miçotakis’in iktidara geldiği zamanki 60. sıradan bir gelişme, ancak yine de AB’deki en düşük seviyelerden biri. Bu da yatırımı frenliyor. Merkez sağ lider, davaların mahkemeler aracılığıyla işlenmesini hızlandırma sözü verdi. Sonuçta, yavaş adalet adalet değildir.
Bir danışman, Miçotakis’in hükümet içindeki yolsuzluğa sıfır toleransı en önemli önceliklerinden biri haline getirmesi gerektiğini söylüyor. Casus yazılım skandalıyla ilgili kapsamlı ve bağımsız bir soruşturma başlatarak beklentileri alt üst edebilir.
Herkül’ün görevlerinden biri, korkunç derecede dağınık Augean ahırlarını temizlemekti. Miçotakis’in aynı şeyi Yunanistan için yapma fırsatı var. Bunu kavrayıp kavramayacağı henüz belli değil. [Reuters]